Op 21 september werd Wereld Alzheimerdag afgesloten met de online première van de concertfilm ‘Erbarme dich’. Tijdens de anderhalf uur durende film zingen zestig zangers met en zonder dementie van participatiekoren uit Haarlem, Bergen en Midden Delfland de hoogtepunten uit de Matthäus Passion. Bekende stukken als ‘Kommt ihr Töchter’ en de aria’s ‘Aus Liebe’ en ‘Erbarme dich’ worden in de film afgewisseld met voordrachten van brieven die mensen met dementie en hun naasten tijdens de coronacrisis hebben geschreven.
Geen concerten, maar een film
‘Erbarme dich’ zou aanvankelijk dit voorjaar live uitgevoerd worden, maar vanwege de lockdown kwam men thuis te zitten. De impact hiervan op de mensen in de verpleeghuizen en hun naasten is groot. Een aantal zangers met dementie werd veertien weken lang opgesloten in hun kamer in het verpleeghuis. Deze vergaande maatregelen liepen voor sommigen uit op een drama. Zo werden echtparen maandenlang van elkaar gescheiden en hadden ze alleen telefonisch contact met elkaar. “Toen ik na veertien weken weer bij mijn vrouw op bezoek mocht, zat ze apathisch in haar stoel. Ze was enorm afgevallen”, aldus Wim van Kooijen die samen met zijn vrouw in het participatiekoor in Schiedam zingt.
Het positieve effect dat zingen op het brein heeft
Voor artistiek leider Erik Zwiers waren dergelijke verhalen aanleiding om er alles aan te doen zo snel mogelijk weer te gaan zingen. “Je staat er wellicht niet bij stil, maar samen zingen is voor mensen met dementie enorm belangrijk. Musiceren heeft een enorm positief effect op het brein en de gezamenlijkheid van koorzang geeft zin aan het leven. Dat is zeker het geval als daar een artistieke uitdaging bij komt kijken, zoals bij de Matthäus Passion. Als je dit niet meer mag doen, dan valt de bodem onder je bestaan weg.”
Mooie reacties
Professor Philip Scheltens, directeur van het Alzheimercentrum Amsterdam UMC en groot Bachliefhebber: “De manier waarop de zangers en zangeressen zich inzetten, zo ontroerend!” en onderzoekster Truus: “Het raakt je recht in het hart, ook de afwisseling van zang en verhalen is erg mooi.” Ook op social media reageerden veel kijkers: van “Kippenvel” tot “Tranen in mijn ogen”. En de reactie van een zanger met dementie op een persoonlijke verhaal dat tijdens het concert werd voorgedragen: “En daar kwamen heel persoonlijke verhalen bij kijken, met een stuk humor en ontroering bij. Een man had echt een prachtig verhaal te vertellen, dat vond ik heel indringend. Mensen komen dan heel dichtbij.”
Erbarme dich online en on tour
Erbarme dich is nu voor iedereen online te bekijken op YouTube (zie hieronder). De film gaat de komende maanden ook op tour langs verpleeghuizen en Alzheimercafé’s. Voorstellingen met een uitgebreide nabespreking zijn te boeken via Erik Zwiers.